Vận tải biển “ngược sóng” chuyển đổi xanh

Áp lực từ quy định toàn cầu

Ngành vận tải biển toàn cầu đang chịu sức ép lớn từ các quy định môi trường. Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đặt mục tiêu cắt giảm mạnh khí thải carbon. Các hãng tàu buộc phải đầu tư công nghệ xanh để đáp ứng tiêu chuẩn. Quy định mới yêu cầu tàu giảm 40% phát thải CO2 vào năm 2030. Đến năm 2050, mục tiêu là đạt mức phát thải ròng bằng 0. Đây là thách thức lớn đối với doanh nghiệp vận tải biển trên toàn thế giới. Đặc biệt, các nước đang phát triển gặp khó vì chi phí đầu tư cao. Tuy nhiên, xu hướng chuyển đổi xanh là không thể đảo ngược.

Doanh nghiệp Việt Nam giữa nhiều sức ép

Vận tải biển Việt Nam đang phải “ngược sóng” trong hành trình xanh hóa. Phần lớn đội tàu trong nước có tuổi đời hơn 15 năm. Công nghệ cũ khiến mức tiêu hao nhiên liệu cao và phát thải lớn. Việc chuyển đổi sang nhiên liệu sạch gặp nhiều rào cản. Chi phí đầu tư tàu mới hoặc cải hoán tàu cũ vượt xa khả năng tài chính. Các doanh nghiệp nhỏ thiếu vốn, khó tiếp cận nguồn tín dụng xanh. Ngoài ra, quy mô hoạt động hạn chế khiến việc áp dụng công nghệ mới chậm hơn. Trong bối cảnh đó, ngành vận tải biển nội địa phải tìm hướng đi phù hợp.

Chi phí đầu tư là rào cản lớn nhất

Chuyển đổi xanh đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn và dài hạn. Một tàu sử dụng nhiên liệu LNG có giá cao hơn 30% so với tàu thông thường. Nếu dùng nhiên liệu amoniac hoặc methanol, chi phí còn tăng hơn nữa. Doanh nghiệp phải chi hàng chục triệu USD để mua tàu thân thiện môi trường. Ngoài ra, việc bảo dưỡng và vận hành tàu xanh cũng tốn kém hơn. Trong khi đó, giá cước vận tải chưa đủ cao để bù đắp chi phí. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp e dè khi đầu tư. Họ phải cân nhắc giữa lợi nhuận ngắn hạn và mục tiêu dài hạn.

Xu hướng sử dụng nhiên liệu thay thế

Dù chi phí cao, các hãng tàu lớn vẫn tích cực thử nghiệm nhiên liệu mới. LNG, amoniac và methanol đang được xem là lựa chọn tiềm năng. LNG giúp giảm 20% lượng phát thải CO2 so với nhiên liệu truyền thống. Methanol thân thiện môi trường hơn nhưng khó lưu trữ và vận chuyển. Amoniac không phát thải carbon nhưng có rủi ro an toàn khi sử dụng. Các công nghệ lai điện và năng lượng gió cũng được thử nghiệm rộng rãi. Tuy nhiên, cần thời gian để các giải pháp này phổ biến và hiệu quả. Việt Nam cần chính sách hỗ trợ để bắt kịp xu hướng này.

Cảng biển cũng phải “xanh hóa”

Không chỉ tàu biển, các cảng cũng cần chuyển đổi sang vận hành xanh. Nhiều cảng trên thế giới đã sử dụng năng lượng tái tạo cho hệ thống điện. Cảng Singapore, Rotterdam hay Hamburg áp dụng mô hình không phát thải. Việt Nam cũng bắt đầu triển khai các dự án cảng xanh tại Hải Phòng và Cái Mép. Việc lắp đặt trạm sạc điện, cung cấp LNG cho tàu là bước đi quan trọng. Hệ thống quản lý cảng thông minh giúp giảm thời gian neo đậu và tiết kiệm nhiên liệu. Tuy nhiên, để nhân rộng mô hình cần sự đầu tư đồng bộ và lâu dài.

Hợp tác quốc tế mở ra hướng đi mới

Chuyển đổi xanh không thể thực hiện đơn lẻ trong phạm vi một quốc gia. Việt Nam đang tăng cường hợp tác với các tổ chức và hãng tàu quốc tế. Nhiều dự án nghiên cứu và hỗ trợ kỹ thuật đã được triển khai. Các chương trình tài chính xanh giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ưu đãi. Hợp tác còn giúp doanh nghiệp Việt học hỏi công nghệ tiên tiến. Bên cạnh đó, việc tham gia các sáng kiến hàng hải xanh toàn cầu giúp nâng cao vị thế. Đây là cơ hội để Việt Nam hòa nhập sâu hơn vào chuỗi vận tải xanh quốc tế.

Lợi ích dài hạn của chuyển đổi xanh

Dù khó khăn, chuyển đổi xanh mang lại lợi ích to lớn cho ngành vận tải. Tàu sử dụng nhiên liệu sạch giúp giảm chi phí vận hành trong dài hạn. Doanh nghiệp tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế sẽ mở rộng được thị trường. Việc giảm phát thải còn giúp nâng cao hình ảnh thương hiệu và uy tín quốc tế. Ngoài ra, vận tải xanh góp phần bảo vệ môi trường biển và hệ sinh thái. Đây cũng là yêu cầu tất yếu trong tiến trình phát triển bền vững của đất nước. Nếu đi đúng hướng, ngành vận tải biển Việt Nam sẽ có bước tiến dài.

Chính sách hỗ trợ cần cụ thể và thực tế

Nhà nước cần ban hành chính sách rõ ràng để thúc đẩy chuyển đổi xanh. Cần có ưu đãi thuế cho doanh nghiệp đầu tư tàu thân thiện môi trường. Hỗ trợ tín dụng xanh giúp doanh nghiệp nhỏ có cơ hội đổi mới. Ngoài ra, cần đầu tư hạ tầng tiếp nhiên liệu và trạm sạc cho tàu điện. Việc xây dựng khung tiêu chuẩn về vận tải xanh là rất cần thiết. Cơ quan quản lý cũng cần phối hợp quốc tế trong kiểm soát phát thải. Nếu chính sách thực thi hiệu quả, ngành hàng hải Việt Nam sẽ sớm bắt kịp thế giới.

Kết luận: “Ngược sóng” để vươn xa

Chuyển đổi xanh trong vận tải biển là hành trình gian nan nhưng cần thiết. Dù phải “ngược sóng”, doanh nghiệp Việt Nam vẫn phải tiến lên. Những bước đi sớm sẽ mang lại lợi thế dài hạn trong tương lai. Đầu tư công nghệ sạch hôm nay là nền tảng cho phát triển bền vững ngày mai. Với chính sách hỗ trợ phù hợp và hợp tác quốc tế sâu rộng, Việt Nam có thể trở thành trung tâm vận tải xanh khu vực. Đây là hướng đi đúng đắn để ngành hàng hải phát triển bền vững và hội nhập toàn cầu.

Xem thêm:

Viconship muốn nâng mục tiêu lợi nhuận năm 2025
Động Cơ Hàng Hải Nhiên Liệu Kép Methanol Mạnh Nhất Thế Giới