Tắc nghẽn cảng biển ở châu Âu có nguy cơ lan sang châu Á và Mỹ
Nội Dung
Tắc nghẽn cảng biển ở châu Âu đang gia tăng nghiêm trọng. Tình trạng này đe dọa chuỗi cung ứng toàn cầu. Các cảng lớn như Rotterdam, Hamburg gặp khó khăn lớn. Nguy cơ lan sang châu Á và Mỹ ngày càng rõ ràng. Nguyên nhân từ nhiều yếu tố phức tạp. Bài viết phân tích tình trạng tắc nghẽn và tác động. Các giải pháp và cơ hội cũng được đề cập.
Các cảng châu Âu đang đối mặt với ùn tắc nghiêm trọng. Cảng Bremerhaven (Đức) ghi nhận thời gian chờ tăng 77%. Cảng Antwerp (Bỉ) tăng 37%, Hamburg tăng 49%. Rotterdam và Felixstowe cũng chịu áp lực tương tự. Thiếu hụt lao động là nguyên nhân chính. Mực nước sông Rhine xuống thấp gây khó khăn. Vận chuyển hàng hóa nội địa bằng xà lan bị cản trở. Tình trạng này làm gián đoạn chuỗi cung ứng. Nhiều tàu container phải chờ đợi hàng tuần. Các hãng tàu tăng phụ phí để bù chi phí.
Tắc nghẽn bắt đầu từ cuối năm 2024. Cuộc khủng hoảng Biển Đỏ góp phần lớn. Các tàu phải đi vòng qua Mũi Hảo Vọng. Hành trình dài hơn 4.575 hải lý, tăng 29%. Thời gian vận chuyển kéo dài 12-14 ngày. Điều này gây áp lực lên các cảng châu Âu. Lượng tàu đến cùng lúc tăng đột biến. Thiếu container rỗng làm tình hình thêm nghiêm trọng. Các cảng không đủ công suất xử lý.
Tắc nghẽn ở châu Âu tạo hiệu ứng domino. Các cảng châu Á như Singapore đã bị ảnh hưởng. Cảng Singapore ghi nhận thời gian chờ 2-3 ngày. Một số trường hợp chờ tới 7 ngày. Khoảng 60% tàu chờ cập cảng thuộc châu Á. Cảng Port Klang, Tanjung Pelepas (Malaysia) cũng quá tải. Cảng Thượng Hải, Thanh Đảo (Trung Quốc) đối mặt áp lực lớn. Tình trạng này làm gián đoạn lịch trình tàu.
Ở Mỹ, các cảng Los Angeles, New York chịu tác động. Lượng tàu chờ neo tăng từ cuối tháng 4/2025. Nhu cầu vận chuyển tăng do đình chiến thuế quan Mỹ-Trung. Thỏa thuận tạm hoãn thuế hết hạn ngày 14/8/2025. Doanh nghiệp tranh thủ vận chuyển hàng hóa. Điều này làm tăng áp lực lên các cảng. Nguy cơ đình công tại cảng Bờ Đông Mỹ thêm rủi ro. Tắc nghẽn có thể kéo dài đến quý 3/2025.
Giá cước vận tải biển tăng mạnh. Từ châu Á đến Bờ Đông Mỹ đạt mức cao nhất kể từ 9/2022. Giá cước đến Bờ Tây Mỹ cũng tăng. Chỉ số SCFI tăng 42% trong một tháng. Tình trạng thiếu container rỗng làm trầm trọng vấn đề. Chi phí logistics tăng đẩy giá hàng hóa lên. Người tiêu dùng đối mặt nguy cơ lạm phát.
Cuộc khủng hoảng Biển Đỏ là yếu tố then chốt. Các cuộc tấn công của Houthi buộc tàu chuyển hướng. Lưu lượng tàu qua Biển Đỏ giảm mạnh. Từ 50 tàu/ngày xuống còn 8 tàu/ngày. Các hãng tàu như Maersk bỏ qua hải trình châu Á-châu Âu. Tàu dồn về các cảng trung chuyển như Singapore. Điều này gây ùn tắc nghiêm trọng.
Căng thẳng thương mại Mỹ-Trung cũng góp phần. Doanh nghiệp Mỹ tăng nhập hàng trước khi thuế tăng. Điều này làm tăng lưu lượng tàu qua Thái Bình Dương. Mùa vận tải cao điểm đến sớm từ tháng 5/2025. Thông thường mùa cao điểm bắt đầu từ tháng 6. Các cảng không kịp xử lý khối lượng hàng hóa.
Thiếu hụt lao động và hạ tầng cảng là vấn đề lớn. Nhiều cảng châu Âu thiếu công nhân vận hành. Hệ thống hạ tầng không đáp ứng nhu cầu tăng. Công nghệ tự động hóa chưa được áp dụng rộng rãi. Tình trạng này làm giảm hiệu quả xử lý hàng hóa.
Tắc nghẽn cảng làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Thời gian giao hàng bị kéo dài đáng kể. Nhiều doanh nghiệp phải tạm dừng sản xuất. Các ngành như hóa chất, sản xuất bị ảnh hưởng nặng. Lạm phát hàng hóa có nguy cơ tăng 0,7%. Chi phí vận chuyển tăng gây áp lực cho người tiêu dùng. Các ngân hàng trung ương khó kiểm soát lạm phát.
Doanh nghiệp bán lẻ đối mặt khó khăn. Hàng hóa tồn kho không kịp bổ sung. Mùa mua sắm cuối năm bị đe dọa. Ngành logistics toàn cầu chịu áp lực lớn. Thiếu container rỗng làm chậm quá trình vận chuyển. Các hãng tàu tăng giá cước và phụ phí. Điều này làm tăng chi phí sản xuất và tiêu dùng.
Tắc nghẽn cảng tạo cơ hội cho Việt Nam. Các cảng như Cái Mép – Thị Vải đón thêm tuyến tàu. Hãng tàu Zim chuyển tuyến từ Malaysia sang Việt Nam. Sản lượng hàng qua cảng tăng 18% trong 2024. Hàng container đạt 14,4 triệu TEU, tăng 22%. Việt Nam có lợi thế giá dịch vụ thấp. Nguồn nhân lực dồi dào cũng là điểm mạnh.
Cục Hàng hải Việt Nam thúc đẩy giải phóng hàng hóa. Giảm thủ tục hành chính tạo điều kiện cho tàu. Nhiều cảng được nâng cấp để tiếp nhận tàu lớn. Tuy nhiên, cơ hội này chỉ mang tính tạm thời. Khi tắc nghẽn giảm, tàu có thể quay lại Singapore. Việt Nam cần đầu tư hạ tầng lâu dài.
Các cảng cần tăng công suất xử lý. Đầu tư vào công nghệ tự động hóa là cần thiết. Tăng cường lao động cảng để giảm thời gian chờ. Các hãng tàu cần tối ưu hóa lịch trình. Chuyển hướng tàu qua các cảng ít tắc nghẽn hơn. Hợp tác quốc tế để giải quyết khủng hoảng Biển Đỏ.
Doanh nghiệp cần linh hoạt trong vận chuyển. Sử dụng đường sắt thay cho đường biển là giải pháp. Việt Nam đã áp dụng vận chuyển hàng qua Trung Quốc. Điều này giảm áp lực lên cảng biển. Chính phủ cần hỗ trợ đầu tư hạ tầng logistics. Các chính sách thuế quan cần ổn định hơn.
Tắc nghẽn cảng biển ở châu Âu đang lan rộng. Châu Á và Mỹ đối mặt nguy cơ tương tự. Cuộc khủng hoảng Biển Đỏ là nguyên nhân chính. Căng thẳng thương mại và thiếu hụt lao động làm trầm trọng vấn đề. Chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn nghiêm trọng. Việt Nam có cơ hội tạm thời từ tình trạng này. Đầu tư hạ tầng và công nghệ là cần thiết. Giải pháp dài hạn sẽ giảm thiểu rủi ro lạm phát. Ngành logistics cần thích ứng nhanh chóng.
Xem thêm:
Mỹ đề xuất thu phí cảng 1 triệu đô la đối với hãng tàu Trung Quốc