Thỏa thuận Net-Zero vận tải biển bị trì hoãn một năm

Kế hoạch tham vọng gặp trở ngại

Ngành vận tải biển toàn cầu đang chứng kiến sự trì hoãn đáng tiếc trong kế hoạch đạt phát thải ròng bằng không. Ban đầu, thỏa thuận Net-Zero được kỳ vọng sẽ khởi động vào năm 2026. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán gần đây cho thấy mục tiêu này phải dời lại thêm một năm. Nguyên nhân đến từ sự thiếu đồng thuận giữa các quốc gia về cơ chế tài chính và công nghệ giảm phát thải. Nhiều nước phát triển muốn áp dụng tiêu chuẩn khắt khe hơn, trong khi các quốc gia đang phát triển lo ngại chi phí cao. Sự khác biệt trong lợi ích khiến tiến trình bị đình trệ. Các bên tham gia cho biết cần thêm thời gian để đánh giá tác động kinh tế. Điều này đặt ra thách thức lớn cho ngành vận tải biển trong việc cân bằng giữa môi trường và tăng trưởng.

Nguyên nhân chính của sự trì hoãn

Theo các chuyên gia, việc trì hoãn không chỉ đến từ khác biệt chính trị mà còn do yếu tố kỹ thuật. Công nghệ giảm phát thải cho tàu biển vẫn chưa đạt mức thương mại hóa rộng rãi. Nhiều hãng vận tải chưa đủ năng lực chuyển đổi đội tàu sang nhiên liệu xanh. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng tiếp nhiên liệu sạch tại các cảng vẫn rất hạn chế. Việc thiếu nguồn cung nhiên liệu amoniac, methanol hay hydro cũng làm giảm tiến độ. Các nhà sản xuất tàu đang phải điều chỉnh thiết kế để đáp ứng tiêu chuẩn Net-Zero. Mỗi thay đổi đều kéo theo chi phí lớn, khiến doanh nghiệp thận trọng hơn. Chính vì vậy, nhiều bên đề xuất lùi thời hạn thêm một năm để có sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn.

Tranh cãi về cơ chế tài chính toàn cầu

Một trong những vấn đề gây chia rẽ lớn là cách chia sẻ chi phí chuyển đổi. Các nước đang phát triển cho rằng họ cần được hỗ trợ tài chính để đầu tư công nghệ xanh. Trong khi đó, nhóm nước phát triển muốn thiết lập quỹ chung nhưng kèm điều kiện nghiêm ngặt. Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) đã cố gắng dung hòa lợi ích của các bên. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán vẫn chưa đạt được đồng thuận cuối cùng. Một số đề xuất đánh thuế carbon đối với nhiên liệu hàng hải đang vấp phải phản đối mạnh. Nhiều quốc gia xuất khẩu hàng hóa lo ngại thuế này sẽ làm tăng giá thành vận chuyển. Điều đó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc chưa thống nhất nguồn tài chính khiến kế hoạch Net-Zero chưa thể triển khai đúng hạn.

Tác động đối với doanh nghiệp vận tải biển

Việc trì hoãn thỏa thuận mang đến cả cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp. Các hãng tàu lớn có thêm thời gian để đầu tư nâng cấp đội tàu. Tuy nhiên, họ cũng đối mặt với áp lực duy trì cam kết môi trường trước cổ đông và khách hàng. Một số doanh nghiệp châu Âu vẫn chủ động chuyển đổi sớm nhằm tạo lợi thế cạnh tranh. Trong khi đó, nhiều hãng ở châu Á tỏ ra thận trọng do chi phí đầu tư quá cao. Việc chưa rõ lộ trình cụ thể khiến các doanh nghiệp khó lập kế hoạch dài hạn. Nhiều hãng tàu lo ngại các quy định sau này có thể nghiêm ngặt hơn. Sự bất ổn này khiến dòng vốn đầu tư vào lĩnh vực hàng hải xanh tạm thời chững lại.

Phản ứng của các tổ chức môi trường

Các tổ chức bảo vệ môi trường tỏ ra thất vọng trước thông tin trì hoãn. Họ cho rằng ngành vận tải biển đang mất cơ hội vàng để cắt giảm phát thải. Theo thống kê, vận tải biển chiếm gần 3% tổng lượng khí CO₂ toàn cầu. Nếu không hành động kịp thời, con số này có thể tăng mạnh trong thập kỷ tới. Một số nhóm vận động kêu gọi các hãng tàu lớn tiếp tục thực hiện cam kết tự nguyện. Họ đề xuất áp dụng các biện pháp tạm thời như sử dụng nhiên liệu sinh học hoặc tối ưu hành trình. Tuy nhiên, các biện pháp này chỉ mang tính ngắn hạn, khó giải quyết triệt để vấn đề. Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng mỗi năm trì hoãn sẽ làm tăng chi phí chuyển đổi sau này.

Nỗ lực của các quốc gia tiên phong

Dù bị trì hoãn, một số quốc gia vẫn đẩy mạnh lộ trình giảm phát thải riêng. Nhật Bản, Na Uy và Đan Mạch tiếp tục tài trợ các dự án tàu chạy bằng nhiên liệu amoniac. Singapore đang đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng cung ứng methanol xanh. Liên minh châu Âu duy trì hệ thống giao dịch khí thải cho ngành hàng hải. Những nỗ lực này tạo áp lực tích cực buộc các bên khác phải hành động. Bên cạnh đó, các tập đoàn như Maersk và CMA CGM vẫn đặt hàng tàu Net-Zero thế hệ mới. Dù tiến độ toàn cầu chậm lại, những sáng kiến riêng lẻ này giúp duy trì đà chuyển đổi. Điều quan trọng là duy trì động lực để không đánh mất mục tiêu dài hạn.

Tương lai của mục tiêu Net-Zero

Giới quan sát nhận định việc trì hoãn một năm không đồng nghĩa với thất bại. Đây có thể là khoảng thời gian cần thiết để hoàn thiện khung chính sách và công nghệ. IMO dự kiến sẽ đưa ra bản cập nhật chiến lược khí hậu vào năm tới. Nhiều quốc gia kỳ vọng phiên họp tiếp theo sẽ thống nhất được lộ trình mới. Các tổ chức tài chính cũng đang xem xét mở rộng gói tín dụng xanh cho doanh nghiệp vận tải. Điều này có thể tạo cú hích giúp kế hoạch Net-Zero được tái khởi động mạnh mẽ. Các chuyên gia cho rằng nếu có sự phối hợp toàn cầu, mục tiêu vẫn khả thi. Tuy nhiên, cần cam kết rõ ràng và minh bạch hơn từ các bên liên quan.

Kết luận: Cơ hội từ thách thức

Thỏa thuận Net-Zero vận tải biển bị trì hoãn là một bước lùi tạm thời nhưng cần thiết. Việc kéo dài thời hạn cho thấy ngành đang lựa chọn cách tiếp cận thực tế hơn. Thay vì thúc ép quá nhanh, các bên muốn đảm bảo tính khả thi lâu dài. Đây cũng là cơ hội để các quốc gia hoàn thiện cơ sở hạ tầng và công nghệ xanh. Dù chậm một năm, mục tiêu phát thải ròng bằng không vẫn là hướng đi tất yếu. Sự kiên trì và hợp tác quốc tế sẽ quyết định thành công của lộ trình này. Ngành vận tải biển cần tận dụng thời gian để chuẩn bị vững chắc cho giai đoạn tiếp theo. Nếu làm tốt, việc trì hoãn hôm nay có thể mang lại kết quả bền vững hơn trong tương lai.
Xem thêm:

Viconship muốn nâng mục tiêu lợi nhuận năm 2025
Động Cơ Hàng Hải Nhiên Liệu Kép Methanol Mạnh Nhất Thế Giới