Tuyến vận tải biển quan trọng của thế giới đứng trước nhiều nguy cơ

Tuyến hàng hải là huyết mạch thương mại toàn cầu

Hơn 80% hàng hóa thế giới được vận chuyển bằng đường biển. Các tuyến hàng hải quốc tế là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng. Những tuyến như kênh đào Suez, Panama và eo biển Malacca đóng vai trò then chốt. Hàng hóa, năng lượng, nguyên vật liệu đều phụ thuộc vào luồng vận tải này. Mọi biến động ở đây sẽ ảnh hưởng toàn bộ nền kinh tế toàn cầu.

Căng thẳng địa chính trị đe dọa hoạt động hàng hải

Xung đột tại Trung Đông khiến các tàu ngại di chuyển qua biển Đỏ. Houthi ở Yemen nhiều lần tấn công tàu thương mại gần eo Bab el-Mandeb. Khu vực này nối liền với kênh đào Suez, ảnh hưởng trực tiếp đến châu Âu. Các hãng tàu buộc phải đi vòng qua mũi Hảo Vọng, Nam Phi. Tuyến vòng này tăng thêm cả tuần di chuyển và chi phí gấp đôi.

Kênh đào Suez liên tục đối mặt rủi ro

Sự cố Ever Given năm 2021 từng khiến toàn bộ kênh Suez tắc nghẽn suốt 6 ngày. Gần 400 tàu bị kẹt, gây thiệt hại hàng tỷ USD cho thương mại toàn cầu. Hiện tại, bất ổn tại biển Đỏ khiến nhiều tàu tránh kênh này. Cơ sở hạ tầng Suez đang được nâng cấp nhưng chưa đáp ứng hết nhu cầu. Rủi ro thiên tai và tấn công vẫn là nỗi lo thường trực.

Kênh đào Panama suy yếu vì biến đổi khí hậu

Tình trạng hạn hán nghiêm trọng khiến kênh đào Panama giảm lượng tàu qua lại. Mực nước thấp buộc chính quyền cắt giảm số lượt tàu mỗi ngày. Các tàu lớn phải giảm tải hoặc chờ đợi hàng tuần để được đi qua. Nhiều hãng tàu đã chuyển hướng sang tuyến thay thế dù xa hơn. Biến đổi khí hậu làm suy giảm tính ổn định của tuyến huyết mạch này.

Eo biển Malacca chịu áp lực an ninh ngày càng cao

Eo biển Malacca là tuyến hàng hải ngắn nhất nối Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Đây là tuyến vận tải sôi động bậc nhất thế giới, với hơn 80.000 tàu mỗi năm. Nhưng cũng là nơi tiềm ẩn nhiều rủi ro như cướp biển và tai nạn hàng hải. Tình trạng va chạm tàu thuyền xảy ra thường xuyên vì mật độ quá dày. Các quốc gia quanh khu vực phải phối hợp chặt để bảo đảm an toàn.

Nguy cơ từ cướp biển và khủng bố hàng hải

Nhiều khu vực như Vịnh Guinea, Ấn Độ Dương vẫn là điểm nóng cướp biển. Tàu chở hàng, dầu mỏ luôn là mục tiêu của nhóm vũ trang có tổ chức. Việc tấn công tàu không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn đe dọa tính mạng thủy thủ. Tổ chức Hàng hải Quốc tế đã đưa ra nhiều khuyến cáo an toàn. Tuy nhiên, việc tuần tra rộng khắp vẫn gặp nhiều khó khăn.

Tình trạng tắc nghẽn tại các cảng lớn

Ngoài rủi ro từ thiên nhiên và xung đột, tắc nghẽn cảng cũng là vấn đề nghiêm trọng. Cảng Rotterdam, Los Angeles, Thượng Hải thường xuyên trong tình trạng quá tải. Tàu phải chờ hàng ngày, thậm chí cả tuần mới có thể cập cảng. Thiếu hụt nhân lực bốc xếp và thiếu container càng làm trầm trọng thêm. Tắc nghẽn làm đứt gãy chuỗi cung ứng, tăng chi phí vận chuyển.

Sự phụ thuộc cao gây mất cân bằng thương mại

Một số tuyến như Suez hay Malacca chiếm tỷ trọng rất lớn trong tổng lưu lượng hàng hải. Nếu một tuyến bị gián đoạn, phần còn lại không thể gánh vác thay. Sự phụ thuộc cao làm gia tăng tính dễ tổn thương của nền kinh tế toàn cầu. Các nước đang tìm cách phát triển tuyến vận tải mới để giảm rủi ro. Tuy nhiên, việc mở tuyến thay thế cần chi phí và thời gian rất lớn.

Nhu cầu bảo vệ tuyến hàng hải ngày càng cấp thiết

Tổ chức IMO đang kêu gọi quốc tế hợp tác bảo vệ an ninh hàng hải. Nhiều quốc gia điều tàu hải quân hộ tống tàu hàng tại khu vực nguy hiểm. Các hệ thống định vị và giám sát tàu được nâng cấp nhằm phát hiện nguy cơ sớm. Việc đào tạo thủy thủ và áp dụng công nghệ cũng được đẩy mạnh. Sự phối hợp toàn cầu là yếu tố sống còn cho ngành vận tải biển.

Các hãng vận tải điều chỉnh chiến lược hoạt động

Trước các nguy cơ tiềm tàng, nhiều hãng tàu lớn thay đổi tuyến và lịch trình. Một số chuyển sang tuyến vòng, chấp nhận chi phí cao hơn để đảm bảo an toàn. Các hãng đầu tư vào đội tàu hiện đại hơn, sử dụng nhiên liệu sạch và hiệu quả hơn. Nhiều đơn vị logistics triển khai hệ thống cảnh báo sớm theo thời gian thực. Sự thích nghi giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động trong môi trường rủi ro cao.

Tăng cường hợp tác khu vực và quốc tế

ASEAN, Liên minh châu Âu và nhiều tổ chức quốc tế tăng cường hợp tác hàng hải. Các hiệp định bảo đảm an toàn và tự do hàng hải được ký kết. Nhiều nước tham gia tuần tra chung tại eo biển và vùng biển trọng yếu. Việc chia sẻ thông tin tình báo được đẩy mạnh để phòng ngừa rủi ro. Hợp tác xuyên quốc gia là chìa khóa ổn định vận tải biển toàn cầu.

Tương lai của vận tải biển trong bối cảnh đầy biến động

Ngành vận tải biển đang bước vào giai đoạn nhiều thách thức chưa từng có. Từ biến đổi khí hậu đến bất ổn địa chính trị, mọi yếu tố đều tác động mạnh. Các tuyến đường huyết mạch đứng trước nguy cơ đứt gãy bất ngờ. Nhưng cũng mở ra cơ hội tái cấu trúc và đầu tư vào bền vững lâu dài. Chỉ khi có sự phối hợp và chuẩn bị kỹ lưỡng, ngành mới vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Xem thêm:

Tuyến vận tải biển quan trọng của thế giới đứng trước nhiều nguy cơ liên quan hàng Trung Quốc và thuế đối ứng của Mỹ

Mỹ đề xuất thu phí cảng 1 triệu đô la đối với hãng tàu Trung Quốc